Početkom 2008. godine došlo je do senzacionalnog otkrića tri kartonske kutije punih filmskih negativa koje su završile u Međunarodnom centru za fotografiju u New Yorku. Ispostavilo se da su u pitanju do tada neviđene fotografije iz Španskog građanskog rata koje su prešle dug i zagonetan put proteklih decenija. “Meksički kovčeg”, kako su kolekciju nazvali, sastojao se od radova koje su ostali iza Roberta Cape, Gerde Taro i Davida Seymoura, ratnih reportera o čijim životnim putevima bi mogao da se snimi ozbiljan avanturistički film.
I to vrlo zanimljiv.
Sredinom tridesetih, u nekom od brojnih pariških kafea, srelo se dvoje emigranata. Gerta Pahoril je bila poreklom poljska Jevrejka koja je na vreme, posle nekoliko hapšenja, napustila nacističku Nemačku, a Andre Fridman mađarski Jevrejin koji je već radio za nemačku fotografsku agenciju. Planula je ljubav na prvi pogled.
U Parizu uzimaju umetničke pseudonime. Gerda menja prezime u Taro, a Andre postaje Robert Capa. Ispostavlja se da je Gerda veoma preduzimljiva žena koja je poradila na njegovom marketingu preporučujući ga novinskim redakcijama kao “američkog fotografa”, a on ju je, zauzvrat, učio fotografskom zanatu. Postaju par koji savršeno dobro funkcioniše na ljubavnom I profesionalnom planu.
Par godina kasnije odlaze u Španiju kako bi dokumentovali rat koji se tamo odvijao. Capina fotografija “Vojnikova smrt” je jedna od najpoznatijih ratnih fotografija svih vremena i gotovo da nema značajnijih novina koje je nisu objavile. To im kupuje ulaznicu za druženje sa evropskom intelektualnom elitom levičarskih opredeljenja.
Gerda je poginula 1937. godine u čudnoj nesreći, kada je na motorcikl (ili automobil, izvori nisu najjasniji po tom pitanju) kojim se vozila naleteo tenk. Capa odlazi u Ameriku, da bi se u Evropu vratio tek u vreme iskrcavanja američkih trupa u Siciliji. Sa završetkom Drugog svetskog rata tvrdio je nikada više neće da ide na front, no nije mogao da ostane miran – njegova kamera ovekovečila je opustošeni poratni SSSR, formiranje države Izrael i rat u Indokini, gde će i da nastrada ušavši u minsko polje. Uzgred: jedna od legendi o tom neverovatnom čoveku veli da mu je uzrečica glasila “Ako fotografija nije dovoljno dobra, to je zato što se nisi dovoljno približio”. Težina te izjave leži u činjenici da je neposredno pred pogibiju, navodno, rekao “moram da se približim”.
Ova neverovatna životna priča poslužila je kao inspiracija britanskoj grupi Alt-J da napravi fenomenalnu pesmu koja zatvara njihov debitantski album An Awesome Wave (2012).
Indo-china, Capa jumps Jeep,
two feet creep up the road
To photo, to record,
meat lumps and war
They advance as does his chance,
oh, oh
Very yellow white flash!
A violent wrench grips mass,
rips light, tears limbs like rags
Burst so high finally Capa lands
Mine is a watery pit
Painless with immense distance
From medic from colleague, friend, enemy, foe,
him five yards from his leg
From you Taro
Oh, oh, oh
Do not spray into eyes
I have sprayed you into my eyesThree ten
Pm Capa pends death, quivers, last rattles, last chokes
All colors and cares glaze to grey
Shriveled and stricken to dots
The left hand grasps what the body grasps not oh, oh
Le photographie est mort
Three point one four one five, alive no longer my amour
Faded for home May of ‘54
Doors open like arms, my love
Painless with a great closeness
To Capa, to Capa Capa dark after nothing, re-united with his leg
And with you Taro, oh, oh, oh
Taro, oh, oh, ohDo not spray into eyes
I have sprayed you into my eyesHey Taro!
Joe Newman, frontmen grupe i autor ove pesme je bio fasciniran pričom o ovo dvoje ljudi i dao je sve od sebe da napiše dobru pesmu. Interesantna je njegova perspektiva, koju je ovako objasnio:
Pesma je o onome o čemu mislim da je Capa razmišljao samo par sekundi pre no što je ušao u minsko polje i par sekundi posle toga. Četvorominutna pesma o četiri sekunde nečijeg života.
Posle kojih su se Capa i Taro zauvek spojili.